Ankieta została przeprowadzona w grudniu 2024 roku przez uczniów Zespołu Szkół nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Kołobrzegu w ramach projektu „Zielone Praktyki” (gazetka „Łomot”, blog „Alisha”) Celem badania było poznanie ekologicznych nawyków związanych z obchodami świąt Bożego Narodzenia wśród mieszkańców Kołobrzegu ( 207 losowo wybranych mieszkańców), nauczycieli i uczniów ZS Nr 1 Henryka Sienkiewicza w Kołobrzegu. Wyniki przedstawiają różnorodność podejścia do świątecznych tradycji i praktyk z perspektywy ekologicznej.
Dekoracje świąteczne
Ponad połowa społeczności sienkiewiczowskiej dekoruje choinkę, wybierając naturalne drzewka (68% ). Popularne są także sztuczne drzewka (26%). Rodzinne ozdoby przekazywane z pokolenia na pokolenie dominują (78%), a w tym przeważają ozdoby sklepowe (60%).
Większość mieszkańców Kołobrzegu (58%) dekoruje swoje domy żywymi choinkami – zarówno ciętymi, jak i w doniczkach. Sztuczne choinki są mniej popularne (38%), a zaledwie 4% ankietowanych rezygnuje z tej tradycji. W kwestii ozdób dominują gotowe produkty sklepowe, wybierane przez ponad połowę badanych. Jednak co piąty mieszkaniec docenia tradycyjne ozdoby rodzinne, a niemal 22% wykonuje własnoręczne dekoracje z materiałów ekologicznych. Ciekawym aspektem jest zachowanie mieszkańców w kwestii ponownego wykorzystania ozdób. Prawie połowa (46%) stale korzysta z tych samych dekoracji, a 33% odnawia je tylko częściowo. Tylko 16% co roku kupuje nowe ozdoby, co świadczy o rosnącej świadomości ekologicznej
Oświetlenie i energooszczędność
Aż 89% uczniów i nauczycieli używa energooszczędnych lampek LED. Większość ogranicza czas świecenia światełek do 2–4 godzin dziennie (44% ), ale nadal popularne jest ich używanie przez cały wieczór i noc (26%). Energooszczędność w dekoracjach świetlnych jest ważna dla mieszkańców – 60% z nich używa lampek LED, a 21% ogranicza liczbę światełek. Niemniej jednak, 13% deklaruje, że nie oszczędza energii, a dla 6% świąteczne oświetlenie nie jest istotne.
Większość badanych (35%) włącza oświetlenie na 4–6 godzin dziennie, co pokazuje umiarkowane podejście do zużycia energii w okresie świątecznym. Niemniej 15% pozostawia
oświetlenie na całą noc, co wskazuje na potencjał do dalszych działań edukacyjnych w tym obszarze. Zaledwie 30% stosuje automatyczne wyłączniki, które mogłyby znacząco zmniejszyć zużycie prądu.
Prezenty i opakowania
Tradycyjne prezenty są najpopularniejsze zarówno wśród nauczycieli (67%), jak i wśród uczniów (63%). Ekologiczne pakowanie, np. przy użyciu papieru kraftowego lub tkanin, stosuje 33% respondentów z ZS nr 1 w Kołobrzegu. Ekologia podczas zakupów świątecznych staje się coraz bardziej popularna wśród mieszkańców Kołobrzegu – 53% używa toreb wielokrotnego użytku, a 24% zwraca uwagę na minimalne opakowania produktów. Jednak niemal tyle samo (23%) nie przywiązuje do tego wagi, co pokazuje, że wciąż jest miejsce na zwiększanie świadomości.
Jeśli chodzi o prezenty, największą popularnością cieszą się tradycyjne produkty ze sklepu (52%). Tylko 8% mieszkańców wybiera rękodzieło, a 13% ekologiczne produkty. Większość osób wybiera klasyczne sposoby pakowania prezentów, ale 27% korzysta z ekologicznych materiałów, takich jak papier kraftowy czy tkaniny, co pokazuje wzrost zainteresowania bardziej przyjaznymi środowisku rozwiązaniami.
Ekologiczne nawyki
Najczęściej praktykowane działania ekologiczne w ZS Nr 1 obejmują segregację śmieci (100%), oszczędzanie energii (67%), wybór lokalnych produktów (22%). Oszczędzanie jedzenia podczas świąt jest istotne – 67% nauczycieli przygotowuje tylko tyle potraw, ile potrzeba, a 22% wykorzystuje resztki przekazując potrzebującym.
Święta wśród mieszkańców Kołobrzegu coraz częściej obejmują ekologiczne praktyki – aż 79% mieszkańców segreguje śmieci. Popularne jest także ograniczanie zużycia energii (42%) oraz korzystanie z lokalnych produktów spożywczych (32%). Wielorazowe opakowania do prezentów wybiera 41% mieszkańców, co jest pozytywnym sygnałem. Jednak tylko 17% ankietowanych otwarcie rozmawia z bliskimi na temat ekologii podczas świąt. Dla niemal połowy (43%) temat ten w ogóle nie pojawia się w rozmowach, co wskazuje na potrzebę promocji edukacji ekologicznej w lokalnych społecznościach.
Postawy wobec ekologii
W ZS Nr 1 33% respondentów regularnie rozmawia o ekologii w czasie świąt, co jest wyższym wynikiem niż średnia globalna.
Mieszkańcy Kołobrzegu są otwarci na udział w warsztatach i wydarzeniach ekologicznych – 24% deklaruje gotowość, a 44% rozważyłoby udział, w zależności od tematyki i dostępności czasowej. To pokazuje duży potencjał dla lokalnych działań edukacyjnych i warsztatowych.
Większość mieszkańców (48%) uznała, że organizowanie takich inicjatyw byłoby ciekawe, choć nie priorytetowe, a 31% podkreśla, że są one bardzo ważne. Tylko 17% nie widzi potrzeby zwiększania działań ekologicznych w okresie świątecznym.
Wnioski i rekomendacje
Wnioski z ankiety wskazują, że mieszkańcy Kołobrzegu, a w tym nauczyciele oraz uczniowie ZS Nr 1 w Kołobrzegu, coraz bardziej zwracają uwagę na ekologiczne aspekty świąt Bożego Narodzenia. Widać, że segregacja śmieci, oszczędzanie energii oraz unikanie nadmiernego zużycia materiałów jednorazowych to praktyki, które zdobyły uznanie wielu respondentów. Niemniej jednak istnieją obszary, które wymagają większej uwagi, takie jak ograniczenie użycia plastiku, popularyzacja ekologicznych opakowań na prezenty czy jeszcze większa troska o minimalizowanie marnowania żywności.
Zarówno uczniowie, jak i mieszkańcy widzą wartość w podejmowaniu lokalnych inicjatyw ekologicznych, takich jak warsztaty czy wydarzenia promujące „zielone praktyki”. Mogą one stanowić istotny krok w budowaniu świadomości ekologicznej i wprowadzaniu zmian na poziomie lokalnym. Święta Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas, w którym tradycja i rodzinna atmosfera mogą iść w parze z troską o środowisko. Ograniczenie nadmiernego konsumpcjonizmu, skupienie na lokalnych produktach czy wybieranie trwałych ozdób to działania, które nie tylko sprzyjają środowisku, ale także podkreślają istotę świąt jako czasu wspólnoty i refleksji.
Propozycja lokalnych inicjatyw:
- Wspieranie działań, które umożliwiają mieszkańcom łatwy dostęp do lokalnych i ekologicznych produktów.
- Zachęcanie do rozmów o ekologii w okresie świątecznym w szkołach i w mediach lokalnych.
- Promowanie energooszczędnych technologii, takich jak LED i automatyczne wyłączniki, szczególnie wśród osób, które nie oszczędzają energii w święta.
- Zwiększenie świadomości na temat ekologicznych opcji pakowania prezentów i ograniczania odpadów.
- Organizacja warsztatów rękodzielniczych, np. tworzenia ozdób z recyklingu, czy planowania ekologicznych świątecznych zakupów.
- Promowanie wydarzeń związanych z ograniczaniem marnotrawstwa żywności i segregacją odpadów.
Podjęcie działań na rzecz bardziej ekologicznych świąt może stać się inspiracją dla innych miast, a Kołobrzeg, dzięki zaangażowaniu młodzieży i społeczności lokalnej, może być przykładem, jak łączyć tradycję z nowoczesnym, zrównoważonym podejściem do życia.
Alisha
